Όταν πονάει το αυτί το πρόβλημα είναι πάντα στο αυτί ή μπορεί να είναι σημάδι βλάβης σε άλλο σημείο του σώματος;

ΑΝΤΑΝΑΚΛΑΣΤΙΚΗ ΩΤΑΛΓΙΑ

Η ωταλγία ή με άλλα λόγια ο πόνος στο αυτί.

Οφείλεται συνήθως σε φλεγμονή του πτερυγίου, του έξω ακουστικού πόρου ή του μέσου αυτιού. Ωστόσο μπορεί το αυτί να πονάει χωρίς το ίδιο να έχει φλεγμονή και να είναι άρρωστο. Τότε μιλάμε για αντανακλαστική ωταλγία. Δηλαδή για πόνο στο αυτί που οφείλεται σε βλάβη μακριά από αυτό, η οποία εντοπίζεται σε άλλο σημείο της κεφαλής και του τραχήλου.

Το συνηθέστερο είναι η αντανακλαστική ωταλγία να οφείλεται σε τραυματική βλάβη, φλεγμονή ή νόσημα της κροταφογναθικής άρθρωσης.

Το σαγόνι μας λειτουργεί ακατάπαυστα για να μπορούμε να τρώμε, να μιλάμε, να γελάμε και να εκφραζόμαστε. Όταν λειτουργεί σωστά δεν συνειδητοποιούμε τη θεμελιώδη συμμετοχή του σε όλες αυτές τις λειτουργίες. Εάν όμως αρχίσει να πονάει, απλές καθημερινές συνήθειες γίνονται δύσκολες και τις περισσότερες φορές μας δημιουργείται η εντύπωση ότι πονάει το αυτί μας, ενίοτε βασανιστικά.

Το σαγόνι αρθρώνεται με το κρανίο με την κροταφογναθική άρθρωση(ΚΓΑ) από τη οποία στην κυριολεξία κρέμεται.

Η ΚΓΑ είναι μια από τις πιο περίπλοκες αρθρώσεις στο ανθρώπινο σώμα. Για τους περισσότερους ανθρώπους, κινείται αβίαστα πάνω-κάτω, δεξιά αριστερά, μέσα και έξω. Η μετάβαση από τη μία κίνηση στην άλλη γίνεται ανεπαίσθητα σε φυσιολογικές συνθήκες. Υπάρχει όμως ένα σημαντικό ποσοστό ατόμων που παρουσιάζουν δυσλειτουργία της άρθρωσης και πόνο.

Οι καταστάσεις που προκαλούν κακή λειτουργία της άρθρωσης περικλείονται στον ιατρικό όρο: διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης και εκδηλώνονται με δυσφορία, αίσθημά τάσης και ενίοτε ισχυρό πόνο. Πάντως αποτελεί έκπληξη ότι σε μεγάλο ποσοστό από τα περιστατικά αυτά, η ενόχληση εκφράζεται με επίκεντρο το αυτί.

Οι διαταραχές της ΚΓΑ μπορεί να οφείλονται στους μασητήρες μύες που κινούν την άρθρωση και κατά κάποιο τρόπο την περιβάλλουν, ή σε ρήξη του μηνίσκου της άρθρωσης, ή σε αρθρίτιδα βακτηριακής ή άλλης αιτιολογίας. Ενίοτε οι καταστάσεις αυτές συνυπάρχουν.

Ένα μεγάλο ποσοστό των διαταραχών της ΚΓΑ οφείλεται σε τραυματισμούς που προκαλούνται κατά την διενέργεια οδοντιατρικών επεμβάσεων, της μάσησης σκληρής τροφής με υπερβολική δύναμη, κατά το χασμουρητό, φτάρνισμα, το έντονο σφίξιμο των δοντιών κατά τον ύπνο (βρουξισμός) κλπ.

Εκτός από τον πόνο, άλλα συμπτώματα μπορεί να περιλαμβάνουν δυσκαμψία, περιορισμένη κίνηση των γνάθων, επώδυνο κλικ ή αλλαγές στην σύγκλιση των δοντιών.

Εάν έχετε κάποια από αυτά τα συμπτώματα που διαρκούν περισσότερο από δεκαπέντε μέρες θα πρέπει να εξετασθείτε από τον ΩΡΛ σας, ο οποίος μετά ένα λεπτομερές ιατρικό ιστορικό, θα εξετάσει κεφάλι, φάρυγγα, αυτιά, λαιμό, πρόσωπο, σαγόνι και τράχηλο. Μπορεί ο έλεγχος να ολοκληρωθεί με οδοντιατρική εξέταση και κάποιες απεικονιστικές εξετάσεις.

Συνήθως η πρώτη θεραπευτική πρόταση συνίσταται σε οδηγίες για ελαχιστοποίηση της κινητικότητας της γνάθου και αν ο πόνος είναι ισχυρός, ήπια αντιφλεγμονώδη αγωγή για λίγες μέρες. Επίσης όχι σπάνια κρίνεται σκόπιμη η εφαρμογή οδοντικού νάρθηκα.

Μερικές φορές, οι διαταραχές της ΚΓΑ μπορεί να γίνουν χρόνιες προκαλώντας πόνο ή δυσφορία που διαρκεί περισσότερο από τρεις μήνες. Εάν οι συντηρητικές θεραπείες δεν επαρκούν ίσως προκύπτει ανάγκη για επιθετικές θεραπείες όπως χειρουργικές επεμβάσεις στις ΚΓΑ αρθρώσεις ή και στη γνάθο, εξαγωγή δοντιών, κλπ. Εδώ χρειάζεται μεγάλη περίσκεψη από τον γιατρό και εκτίμηση των δεδομένων, γιατί αν το αποτέλεσμα των επιθετικών επεμβάσεων δεν είναι το επιθυμητό, μπορεί τα συμπτώματα να επιμένουν ή και να επιδεινωθούν και δεν είναι εύκολο να επιχειρηθεί επί πλέον επανορθωτικό χειρουργείο.

Ολοκληρώνοντας, θα πρέπει να τονισθεί ότι, όταν το αυτί πονάει χωρίς να υπάρχει τοπική αιτία και ο πόνος επιμένει πέρα του μηνός, απαιτείται λεπτομερής ΩΡΛ διερεύνηση γιατί η αιτία πέρα από τις διαταραχές της ΚΓΑ, μπορεί να βρίσκεται στο στόμα, τον φάρυγγα, τη βάση του κρανίου, τις φωνητικές χορδές, τον οισοφάγο, ακόμη και στη καρδιά (διαλείπουσα αντανακλαστική ωταλγία).