Κλινική αξιολόγηση δερματικών δοκιμασιών σε άτομα με ΩΡΛ αλλεργικές παθήσεις

Για τη χορήγηση εμβολίων απευαισθητοποίησης, ο προσδιορισμός των αλλεργιογόνων που θεωρούνται υπεύθυνα για την αλλεργική αντίδραση είναι απαραίτητος.

Κλινικές δοκιμασίες που εφαρμόζονται για τον προσδιορισμό των υπευθύνων αλλεργιογόνων:

1. Δερματικές δοκιμασίες (Skin tests)

• Ενδοδερμικές (Intradermal test)
• Ενδοεπιδερμικές (Prick test)

  2. Δοκιμασίες πρόκλησης (provocation Tests)

Στην ΩΡΛ αλλεργία, έχουν επικρατήσει οι ενδοεπιδερμικές δοκιμασίες (Prick Tests). Αν χρειαστεί συμπληρώνονται και επιβεβαιώνονται από τα Rast Tests in vitro ακτινο-αλλεργο-προσροφητικές δοκιμασίες.

Οι ενδοεπιδερμικές δοκιμασίες (Prick Tests) επεκράτησαν διότι είναι:

• ιδιαίτερα ασφαλείς,
• αξιόπιστες,
• λογικού κόστους,
• μπορούν να επαναληφθούν,
• δεν είναι χρονοβόρες,
• μπορούν να προσδιορίσουν το βαθμό υπερευαισθησίας προς ένα αλλεργιογόνο, ή ομάδα αλλεργιογόνων,
• οπωσδήποτε μπορούν να εκτελούνται με ασφάλεια στο περιβάλλον του ΩΡΛ Ιατρείου.

Οι θετικές δερματικές αντιδράσεις, δείχνουν την ευαισθητοποίηση προς συγκεκριμένο αλλεργιογόνο. Αυτό δεν συνεπάγεται το συγκεκριμένο αλλεργιογόνο είναι και το υπεύθυνο της κλινικής εκδήλωσης. Εδώ, το ιστορικό του ασθενή παίζει σημαντικό ρόλο. Από αυτό θα εξαρτηθεί αν οι θετικές δοκιμασίες έχουν ή όχι κλινική σημασία.

Ο αριθμός των αλλεργικών δοκιμασιών  και τα αλλεργιογόνα που θα εξεταστούν εξαρτώνται από:

• την ηλικία
• το θετικό οικογενειακό ιστορικό,
• το χαρακτήρα των συμπτωμάτων,
• την εποχική ή ημερήσια διακύμανση των συμπτωμάτων.

Επίμονη, σοβαρή αλλεργική ρινίτιδα ή ρινίτιδα που συνοδεύονται από εποχικό άσθμα η που δεν ανταποκρίνονται στην συμπτωματική θεραπεία,  υποβάλλεται στις αλλεργικές δοκιμασίες ώστε να προκύψει, πρόταση απευαισθητοποίησης.

Δερματικές δοκιμασίες

• Δεν υπάρχει περιορισμός στην ηλικία για τη διεξαγωγή των δερματικών δοκιμασιών.
• Πριν από τη διενέργεια των δερματικών δοκιμασιών  λαμβάνεται λεπτομερές ιστορικό.
• Απαραίτητη η προσεκτική κλινική αξιολόγηση του ασθενή.
• Να εκτιμάται το ενδεχόμενο κινδύνου σοβαρής ανεπιθύμητης αντίδρασης από την ίδια τη δερματική δοκιμασία.
• Επίσης από φάρμακα που λαμβάνει και  δημιουργούν  συνθήκες ανθεκτικότητας σε πιθανή θεραπεία για την αντιμετώπιση της αναφυλακτικής αντίδρασης ( π.χ. β-αναστολείς).

Χορήγηση φαρμάκων που επηρεάζουν την αντιδραστικότητα του δέρματος και την αξιοπιστία των δερματικών δοκιμασιών, όπως  :

• τα αντιισταμινικά,
• οι β-διεγέρτες,
• τα τρικυκλικά αντικαταθλιπτικά και
• τα αντιεμετικά πρέπει διακόπτεται εγκαίρως

Οι δοκιμασίες δεν διενεργούνται εάν ο ασθενής λαμβάνει συστηματικά κορτικοστεροειδή επί μακρόν ή εφαρμόζει στο δέρμα αλοιφές κορτικοστεροειδών ή ανοσοτροποποιητικών φαρμάκων. Τα τροφικά αλλεργιογόνα είναι ασταθή και χάνουν την ισχύ τους με την πάροδο του χρόνου. Αν μια επιδερμική δοκιμασία με τυποποιημένο εκχύλισμα τροφικού αλλεργιογόνου είναι αρνητική παρά το πειστικό ιστορικό, η δοκιμασία μπορεί να επαναληφτεί με νωπό παρασκεύασμα  του τροφικού αλλεργιογόνου και οπωσδήποτε να διασταυρωθεί με RAST.

Ενδοεπιδερμικές δοκιμασίες Prick tests

Οι ενδοεπιδερμικές δοκιμασίες γίνονται με τον ασθενή καθιστό σε πολυθρόνα, ή εξεταστική καρέκλα με κατάλληλη κλίση.
Η εκλογή των εκχυλισμάτων  που θα χρησιμοποιηθούν εξαρτάται από:

• την ηλικία,
• το  ιστορικό
• την γεωγραφική κατανομή των αλλεργιογόνων.

Χρησιμοποιούνται συμπυκνωμένα, τυποποιημένα εκχυλίσματα αλλεργιογόνων σε διάλυμα γλυκερίνης 50%. Αυτή η πυκνότητα ευνοεί τη διατήρηση της  αλλεργιογόνου δραστηριότητας του εκχυλίσματος.

Επίσης επιτυγχάνεται επιφανειακή τάση που να διατηρεί τη σταγόνα σταθερή στο δέρμα. Ιδιαίτερα λιπαρά δέρματα δεν συγκρατούν  τη σταγόνα και η διαδικασία της δοκιμασίας  δυσχεραίνεται.

Τα εκχυλίσματα επιθέτονται ανά  σταγόνα στο δέρμα του εξεταζομένου, σε απόσταση 3 cm η μια από την άλλη. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί το δέρμα του βραχίονα, του πήχεως, ή της  ράχης. Προτιμάται ο πήχης.

Συνιστάται τα εκχυλίσματα να ομαδοποιούνται (αλλεργιογόνα γύρεων, μυκήτων, ακάρεων, επιθηλίων, τροφών κλπ.) και να τοποθετούνται κατά στήλες στο δέρμα του εξεταζομένου.

Η εκτύπωση καταλόγου με συγκεκριμένη σειρά των  αλλεργιογόνων, διευκολύνει την ανάγνωση και τον έλεγχο των αποτελεσμάτων.

Αφού ολοκληρωθεί η τοποθέτηση των σταγόνων, επισημαίνονται οι θέσεις τους στο δέρμα. Σε κάποιο σημείο του δέρματος  τοποθετείται μια σταγόνα θετικού  μάρτυρα (ισταμίνης 1mg/ml), μια σταγόνα αρνητικού μάρτυρα  (φυσιολογικός ορός) και επισημαίνονται  ανάλογα (+ , – ).

Με αποστειρωμένη βελόνα ή με ειδικό σκαριφιστήρα (lanset)

εφαρμόζεται ένας νυγμός, μέσα από τη σταγόνα, χωρίς να διεισδύει η ακίδα σε βαθύτερα στρώματα από τις επιφανειακές στιβάδες της επιδερμίδας.

Έχει υπολογιστεί ότι εισάγεται στο δέρμα με αυτό τον τρόπο 3Χ10-6 ml αλλεργιογόνου εκχυλίσματος.

Στο τέλος της διαδικασίας η όλη επιφάνεια αποστραγγίζεται με την επίθεση βάμβακος επί των δοκιμασιών. Τα αποτελέσματα της αντίδρασης γίνονται ορατά μέσα σε 5’ – 15’  από τη στιγμή του νυγμού.

Η δερμοαντίδραση της σταγόνας της ισταμίνης θεωρείται κριτήριο θετικότητας και βαθμολογείται με 4+. Η δερμοαντίδραση της σταγόνας του αρνητικού μάρτυρα θεωρείται αρνητική και βαθμολογείται με 0. Μεταξύ αυτών διαμορφώνεται η κλίμακα 1+, 2+, 3+.

0:    Καμία αντίδραση ή αντίδραση ίδια με τον αρνητικό μάρτυρα

1+:  Ερύθημα διαμέτρου μικρότερης των 20mm

2+:  Πομφός διαμέτρου μικρότερης των 3mm και συνοδό ερύθημα μεγαλύτερο των 10mm

3+:  Πομφός διαμέτρου μεγαλύτερης των3mm χωρίς ψευδοπόδια και συνοδό ερύθημα μεγαλύτερο των 10mm

4+πομφός με ψευδοπόδια και συνοδό ερύθημα 20mm

Η δερματική αντίδραση είναι προτιμότερο να εκτιμάται με το φως της ημέρας. Διάφορη γωνία πρόπτωσης του  φωτός δίνει διάφορη αίσθηση  του αποτελέσματος και εδώ  χρειάζεται σχετική εμπειρία  για την τελική εκτίμηση.

Στο τέλος της δοκιμασίας, προσδιορίζονται τα αλλεργιογόνα με θετική  αντίδραση και ομαδοποιούνται. Στο τέλος της δοκιμασίας, προσδιορίζονται τα αλλεργιογόνα με θετική  αντίδραση και ομαδοποιούνται .

Γύρεις Ακάραια Επιθήλια Μύκητες Τροφές

Ο ασθενής παραμένει στο ιατρείο τουλάχιστον για μισή ώρα.                                                                                                                                                                                    Με βάση:

• το όργανο ή τα όργανα στόχο της αλλεργίας
• το ιατρικό ιστορικό του ασθενή
• την αλλεργιογονικότητα των αλλεργιογόνων
• τις περιβαλλοντικές συνθήκες και
• τις εν γένει δραστηριότητες του ασθενή                                                                                                                                                                                                                   προσδιορίζεται η ποσοστιαία αναλογία των επιλεγμένων αλλεργιογόνων και συνταγογραφούνται τα εμβόλια

• Οι γύρεις μπορούν να αποτελέσουν συστατικά ενός εμβολίου.
• Τα ακάρεα, οι μύκητες, τα επιθήλια, τα συστατικά ενός δεύτερου εμβολίου.
• Σε πολυαλλεργικά άτομα, όπου στο ένα εμβόλιο τα αλλεργιογόνα θα είναι πολλά και οι ποσοστιαίες αναλογίες τους μικρές, ίσως απαιτηθεί να παρασκευαστούν περισσότερα των δυο εμβόλια.
• Στην αλλεργία τροφίμων η προληπτική αγωγή μέχρι σήμερα περιορίζεται κυρίως στην αποχή από το συγκεκριμένο τρόφιμο.

Τέλος, σημαντικά βοηθά την πρόληψη η λήψη μέτρων για την απομάκρυνση μυκήτων, ακάρεων, επιθηλίων ζώων από το περιβάλλον του ασθενή, εφόσον η δερματική αντίδραση είναι θετική για αυτά τα αλλεργιογόνα.