Οι πτώσεις των ηλικιωμένων, είναι καθημερινό φαινόμενο. Μπορούν να προκαλέσουν σοβαρούς τραυματισμούς, κατάγματα, κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις και να απαιτήσουν παραμονή στο κρεβάτι ακόμη και εισαγωγή στο νοσοκομείο. Συχνά οι τραυματισμοίπου προκαλούν, έχουν ανάγκη χειρουργικής αντιμετώπισης και οδηγούν σε πρόσκαιρη ή μόνιμη αναπηρία ενίοτε δε και σε απώλεια της ζωής.Τέλος, επιβαρύνουν με υψηλό κόστος τα ασφαλιστικά ταμεία.
Οι τραυματισμοί από πτώσες, αποτελούν ένα από τα σοβαρότερα προβλήματα υγείας των ηλικιωμένων. Καθώς μάλιστα ο πληθυσμός της τρίτης ηλικίας σταθερά αυξάνει, το πρόβλημα αυτό γίνεται όλο και μεγαλύτερο.
Παθογένεια των πτώσεων
Η αθροιστική επίπτωση των περιστασιακών τραυματισμών κατά τη διάρκεια της ζωής αλλοιώνει το Κεντρικό Νευρικό Σύστημα (ΚΝΣ) και τον οργανισμό στο σύνολο του, ενώ η οπτική οξύτητα μειώνεται προοδευτικά με την ηλικία και έτσι άμεσα επειρεάζεται ο έλεγχος των κινήσεων. Επίσης η σταδιακή αποχή των ηλικιωμένων από τις καθημερινές δραστηριότητες προκαλεί έκπτωση των σωματικών ικανοτήτων.
Τα αισθητήρια κύτταρα της ισορροπίας που εδράζονται στο αυτί (οπίσθιος λαβύρινθος) αλλοιώνονται και σταδιακά ελαττώνονται σε αριθμό, γιατί δεν έχουν την δυνατότητα να αναπλαστούν ή να αντικατασταθούν με νέα. Οι νευρικές οδοί που μεταφέρουν αισθητήριες πληροφορίες στον εγκέφαλο σταδιακά εκφυλίζονται και οι ενδοεγκεφαλικές συνδέσεις χάνουν διαβιβαστικές νευρικές ίνες και νευρικά κύτταρα.
Επίσης μειώνεται η ικανότητα των νευρικών απολήξεων να αναπαράγουν τις χημικές ουσίες που μεταφέρουν πληροφορίες στα νεύρα (νευροδιαβιβαστές). Η όλη αυτή εκπτωτική διαδικασία φαίνεται να επιταχύνεται μετά την ηλικία των 50 ετών. Πολλά νοσήματα μπορούν κατά την διάρκεια της ζωής, να επηρεάσουν και να διαταράξουν την λειτουργία του νευρικού συστήματος και των αισθητηρίων οργάνων.
Η σκλήρυνση των αγγείων, γνωστή ως αρτηριοσκλήρυνση, ίσως είναι το σοβαρότερο από αυτά. Η νόσος αυτή εξελίσσεται σταδιακά ενώ επιταχύνεται από την υπέρταση, το κάπνισμα και τον σακχαρώδη διαβήτη. Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις από ατυχήματα, μπορεί να προκαλέσουν μη ανατάξιμη βλάβη στα αισθητήρια όργανα του έσω ωτός (κοχλίας, οπίσθιος λαβύρινθος) αλλά και στον εγκέφαλο.
Η χειρότερη αναπηρία προκύπτει όταν συνυπάρχει βλάβη στον εγκέφαλο και τα αισθητήρια όργανα. Η άσκηση και η κινητικότητα του σώματος είναι σημαντικός παράγων στην αποκατάσταση του αισθητηρίου συστήματος μετά τραυματισμό. Η έκπτωση του οργανισμού των ηλικιωμένων, οδηγεί σε περιορισμό της κινητικότητας και μπορεί να επηρεάσει αρνητικά την αποκατάσταση του συστήματος ισορροπίας.
Εκφυλιστικά νοσήματα του Κεντρικού Νευρικού Συστήματος, όπως η νόσος του Alzheimer, ή νόσος του Parkinson, επηρεάζουν τις λειτουργίες του εγκεφάλου με άμεσες επιπτώσεις στο σύστημα ισορροπίας και στη πρόκληση πτώσεων. Νοσήματα των οφθαλμών όπως τα γλαύκωμα, ο καταρράκτης, η εκφύλιση της ωχράς κηλίδας ελαττώνουν την ικανότητα της όρασης και αποτελούν συχνό πρόβλημα των ηλικιωμένων που παράλληλα επηρεάζει την ισορροπία τους. Τραυματισμοί στα γόνατα, τα ισχία, την πλάτη, συχνά δεν έχουν πλήρη ίαση με αποτέλεσμα κάποια περιοριστική επίπτωση στη κινητικότητα του πάσχοντος.
Η χρόνια αρθρίτιδα οδηγεί συνήθως σε μόνιμη μη ανατάξιμη αναπηρία των αρθρώσεων. Η οστεοπόρωση οδηγεί σε έκτωση του εριστικού συστήματος, κάνοντας τα κόκαλα επώδυνα, ασθενικά, εύθραυστα και αυξάνει την πιθανότητα σοβαρού τραυματισμού από πτώση, ενώ μπορεί να προκληθεί πτώση λόγω αυτόματου κατάγματος. Επίσης στα ηλικιωμένα άτομα η μυϊκή ισχύ παρουσιάζει προοδευτικά έκπτωση. Οι τένοντες και οι σύνδεσμοι των αρθρώσεων χάνουν προοδευτικά την ελαστικότητα τους με αρνητικές επιπτώσεις στη κινητικότητα. Η φθορά των οστών με την συνυπάρχουσα μυϊκή ατροφία, σε συνδυασμό με τους διαχρονικούς τραυματισμούς των αρθρώσεων και τις αρθρίτιδες που επηρεάζουν την κινητικότητα, οδηγούν σε ένα σώμα που δεν μπορεί να ανταπεξέλθει με ακρίβεια στις κινητικές εντολές του εγκεφάλου οι οποίες ήδη είναι επηρεασμένες από πιθανή ανεπάρκεια της όρασης, της ακοής και της ισορροπίας.
Διαβάστε εδώ:
- μέρος Β
- μέρος Γ